DDTVN- 21 listopada 2013r. czwartek

Jolanta Pieńkowska: My, proszę Państwa porozmawiamy o problemie który gnębi bardzo wiele osób, bo zwłaszcza wiele młodych osób, zwłaszcza dzieci. O jąkaniu mowa, bo dzieci po pierwsze się wstydzą, wtedy odzywać w ogóle, po drugie spotykają się z bardzo niefajną reakcją rówieśników, często również nauczycieli, no i był to między innymi problem, naszego dzisiejszego gościa, Pani Ani Hetman…

Anna Hetman: Dzień dobry

Jolanta Pieńkowska: … która nie odzywała się przez 16 lat, bo miała problemy z jąkaniem. Naszym gościem jest także Pan Dawid Tomaszewski z Centrum Terapii Jąkania w Mikołowie. Dzień dobry.

Dawid Tomaszewski: Dzień dobry

Robert Kantereit: Panie Dawidzie, Pan też się jąkał kiedyś

Dawid Tomaszewski: Tak też, ponad 20 lat i problem był tak duży, że właściwie najprostsze czynności były po prostu nie realne do wykonania. Kupno biletu w autobusie, kupno produktów w sklepie spożywczym.

Robert Kantereit: To jest małe miki, bo w przypadku Pani Ani jąkanie doprowadziło do totalnego zamknięcia się w sobie. Pani przestała się odzywać i nie odzywała się przez 16 lat.

Jolanta Pieńkowska: to wydaje się niewiarygodne

Anna Hetman: Tak, przez 16 lat. Niewiarygodne tak… Nie mogłam załatwić prostych spraw, typu: pójście na pocztę, do banku, zapłacenie rachunków. Wstydziłam się jąkania. Nie mogłam się pogodzić z tym, że się jąkam. Czułam się z tym strasznie….. najgorzej było w szkole, gdzie musiałam odpowiadać ustnie, czytać, recytować wiersze. Miałam ciągłe blokady.

Robert Kantereit: Dzieci były okrutne?

Anna Hetman: Myślę, że tak.

Jolanta Pieńkowska: A nauczyciele?

Anna Hetman: Właśnie, zdarzyło się że naśladował mnie nauczyciel, co może wydawać się absurdalne, bo w końcu to pedagog.

Jolanta Pieńkowska: Właściwie Panią przedrzeźniał.

Anna Hetman: Tak, było to na lekcji historii, poszłam na środek, cała się trzęsłam, byłam taka spięta i stałam na tym środku i po prostu milczałam.

Robert Kantereit: Czyli totalna blokada?

Anna Hetman: Totalna blokada

Jolanta Pieńkowska: I był śmiech, było takie…

Anna Hetman: przedrzeźniali mnie, śmiali się, naśladowali mnie.

Jolanta Pieńkowska: A czy była jakaś reakcja Pani rodziców, którzy, nie wiem, próbowali interweniować, by Pani pomóc? I nic to nie dawało?

Anna Hetman: Oczywiście że tak. Mama pojechała do Pani dyrektor, i spokój był na dwa miesiące

Jolanta Pieńkowska: I później wszystko od początku

Anna Hetman: I później… tak

Robert Kantereit: Dziś mówi Pani piękną polszczyzną, mówi Pani bardzo spokojnie i bardzo płynnie i to jest efekt…

Anna Hetman: Nowej mowy

Robert Kantereit: no właśnie, na czym polega ta nowa mowa? Jak się buduje taką nową mowę?

Anna Hetman: Nowa mowa jest to nauka od samego początku, kurs podstawowy, który trwa 8 dni, przez pierwsze 5 dni milczymy, uczymy się mówić na nowo, od nowa, wydychamy powietrze, dźwięki, głoski, samogłoski i później budujemy krótkie zlepki… I później tą zwolnioną mową wychodzimy w teren, do ludzi.

Robert Kantereit: Zadania?

Anna Hetman: Oczywiście, że tak

Jolanta Pieńkowska: I sprawdzamy czy działa?

Anna Hetman: Czy działa, tak.

Jolanta Pieńkowska: A jest taki lęk pierwszy, który towarzyszy przez… bo jeżeli mówimy o Pani przypadku, o milczeniu przez 16 lat, to nie jest tak, że milczymy przez chwile, milczymy przez 16 lat i tak naprawdę w Pani przypadku wyglądało to w ten sposób, że nie odzywała się Pani w szkole, nie odzywała się Pani do rodziców, siedziała Pani w domu i płakała nad swoim nieszczęściem.

Anna Hetman: Ja po prostu nie mogłam nic.

Jolanta Pieńkowska: I co się stało, takie że, nagle życie Ania przewartościowało się?

Anna Hetman: Dokładnie dwa lata temu, zaczęłam swoją terapię, w Centrum Terapii Jąkania w Mikołowie.

Jolanta Pieńkowska: A skąd się Pani dowiedziała, że coś takiego istnieje?

Anna Hetman: właśnie z telewizji.

Jolanta Pieńkowska: Czyli czasem się po coś przydaje?

Anna Hetman: Oczywiście, że tak… i wtedy mnie coś tknęło… i pojechałam!

Robert Kantereit: Czyli jak są ludzie, którzy pokonali swoje jąkanie, skoro są ludzie, którzy dziś mówią płynnie, to Pani też postanowiła spróbować zawalczyć o nowe życie

Anna Hetman: Dokładnie tak

Robert Kantereit: Nauczyła się Pani mówić od nowa właściwie

Anna Hetman: Od samego początku

Robert Kantereit: Na czym polega przełamanie jąkania?

Dawid Tomaszewski: Przełamanie to nie jest taka prosta rzecz, bo teraz po tylu latach jąkania, teraz wyjść do ludzi, do obcych ludzi i zapytać o cokolwiek, nawet samo „dzień dobry” powiedzieć… bo co jest ważne, jąkanie to nie jest problem narządów mowy, tak wiele logopedów uważa. Błąd, absurdalny błąd, ponieważ osoba jąkająca, jest w stanie mówić do siebie płynnie, śpiewać płynnie, czyli wszystkie narządy mowy, jeśli chodzi o głoski, wydychanie działają dobrze. Ale stan emocjonalny i psychika…

Jolanta Pieńkowska: Czyli tak naprawdę stres powoduje to, że zaczynamy się jąkać?

Dawid Tomaszewski: Stres, emocje, zmiana nastroju, i następuje zablokowanie wszystkich narządów wszystkich mechanizmów ciała i nie wydasz z siebie żadnego dźwięku, całkowite zablokowanie.

Jolanta Pieńkowska: Zaraz, zaraz, bo jeszcze jedna rzecz, czyli jeżeli osoba jąkająca się jest sama ze sobą, potrafi mówić płynnie?

Robert Kantereit:  Do lustra?

Dawid Tomaszewski: Tak

Jolanta Pieńkowska: Nie, to jest niemożliwe

Dawid Tomaszewski: No właśnie to jest to, co logopedzi nie rozumieją i ćwiczą sylaby. Ja pamiętam, pyta się pani, na jaką literę mam problem. Ja mówię na „P”, no to ćwiczymy: Państwo polskie posiada piękne pamiątki po podległych powstańcach.

Anna Hetman: Pamiętam to też.

Dawid Tomaszewski: i to wszystko wychodzi, w gabinecie, np. do lustra wychodzi, ale masz kupić paluszki w sklepie, już nie powiesz nic.

Anna Hetman: Realia życiowe.

Robert Kantereit: Poproszę paluszki już nie do przeskoczenia?

Dawid Tomaszewski: Absolutnie, to całkowita blokada.

Jolanta Pieńkowska: Nie bywałe.

Robert Kantereit: Bo w mechanizmy jąkania nie są do końca znane?

Dawid Tomaszewski: Są, jąkanie to stały stan patologiczny mowy, samo zapętlający się, i człowiek jak już wpadnie w ten rytm jąkania, no to jest właściwie bez wyjścia.

Robert Kantereit: A czy możliwe jest jąkanie nabyte, w naszym wieku na przykład, czy możliwe że stanie się coś takiego, że dorosły człowiek który nigdy nie miał problemów, nagle następnego dnia zacznie się jąkać i nie może tego pokonać

Jolanta Pieńkowska: miał traumę, wypadek cokolwiek…

Dawid Tomaszewski: Zdarza się, ale jest to rzadkie, żeby osoba, w dorosłym wieku, miała takie jąkanie z dnia na dzień, żeby rzeczywiście ją to sparaliżowało w mówieniu, no po udarze, po jakichś wypadkach samochodowych, może się zdarzyć takie coś.

Jolanta Pieńkowska: A jeszcze jedno, kiedy jest ten moment, kiedy widzimy, że nasze dziecko ma problem z mówieniem, czy to jest wiek 3-latka, 5-latka, 7-latka, kiedy zaczyna się to objawiać?

Dawid Tomaszewski: Bardzo fajnie, że Pani porusza temat dzieci, bo tu rodzice lekceważą podstawową sprawę, ponieważ czekają aż jąkanie samo minie, bo kto powiedział, że z tego się wyrasta, że pójdzie do szkoły i minie. Niestety, kiedy dzieci mają już skurcze w mowie i jest taki dźwięk w mowie: mmmm, czczczczczcz, i ciśnie ten dźwięk to trzeba już z tym coś robić, wtedy taka terapia jest z rodzicami. To nie minie.

Jolanta Pieńkowska: I podobno też jest tak, że terapia dziecięca trwa dużo krócej niż terapia osoby dorosłej

Dawid Tomaszewski: Tak, dla porównania, terapia osoby dorosłej, tak jak u Ani, jest to minimum rok, dzieci 4-5 miesięcy i już mówią zupełnie płynnie.

Jolanta Pieńkowska: Niebywałe.

Robert Kantereit : Pani Ania mówi wolniej, Pan mówi szybciej, czy Pani Ania też będzie mówiła w przyszłości szybciej?

Dawid Tomaszewski: Ja już używam nowej mowy 13 lat, także dla mnie to oczywistość, Ania dwa lata i sobie całkiem nieźle radzi.

Jolanta Pieńkowska: Ale już wychodzi na prostą. To niebywałe, że ktoś kto nie odzywał się przez 16 lat, nagle mówi w taki sposób i jeszcze tak wygląda.

Anna Hetman: Dziękuję bardzo.

Jolanta Pieńkowska: Dziękujemy bardzo.

VIDEO: http://vimeo.com/80096523